با روند کنونی تخصیص منابع، تکمیل شبکه فاضلاب مشهد ۷۰ سال دیگر طول می‌کشد | تخصیص ۵۰ همتی برای پروژه ۳۵۰۰ همتی

به گزارش شهرآرانیوز؛ با وجود اجرای بیش از ۸۶درصد شبکه جمع‌آوری فاضلاب در مشهد، تکمیل این طرح حیاتی همچنان در گرو تأمین منابع مالی کلان است، آن‌هم در شرایطی که به‌گفته مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب مشهد، برای اجرای کامل شبکه و تصفیه‌خانه‌ها حدود ۳ هزارو ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است، اما تخصیص سالانه در سال‌های اخیر، ۵۰ میلیارد تومان بوده است و حتی همین میزان نیز به‌طور کامل پرداخت نمی‌شود.

این شکاف عمیق مالی، در حالی مانع پیشرفت پروژه‌ها شده است که ساخت تصفیه‌خانه‌های جدید ازجمله پروژه «خین‌عرب» نیز به‌دلیل مخالفت نهاد‌های اقتصادی با فاینانس خارجی، متوقف مانده است. 

با یک حساب‌وکتاب ساده می‌توان گفت که با روند فعلی تخصیص منابع مالی، احتمالا تکمیل شبکه فاضلاب مشهد (۴ هزارو ۸۰۰ کیلومتر تعیین‌شده تا افق ۱۴۲۰) حدود هفت دهه طول خواهد کشید. این عدد البته بدون درنظر گرفتن تورم، افزایش هزینه‌ها یا تغییر در نرخ تخصیص است. اگر حتی بخشی از منابع از طریق فاینانس یا سرمایه‌گذاری خصوصی تأمین شود، این زمان می‌تواند به‌طور چشمگیری کاهش یابد.

پیگیری برای تأمین اعتبارات و فاینانس خارجی

حسین اسماعیلیان، مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مشهد، در تشریح روند اجرا و تأمین منابع مالی این پروژه، بیان می‌کند که برای جبران فاصله اعتباری، از شیوه‌های نوین مالی استفاده می‌شود.   او توضیح می‌دهد: در شرایط فعلی، شرکت آبفا از روش خرید تضمینی پساب و جذب سرمایه گذار بخش خصوصی بهره می‌گیرد.

مطابق قرارداد، سرمایه گذار پروژه را اجرا و دولت طی ۲۵سال بهره برداری، پساب را خریداری می‌کند و سرمایه را بازمی گرداند.   اسماعیلیان می‌افزاید: برای اجرای کامل شبکه و تصفیه خانه‌ها حدود ۳ هزارو ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است، اما میزان تخصیص واقعی در سال‌های اخیر ۵۰میلیارد تومان بوده است و حتی همین مقدار نیز به صورت کامل پرداخت نمی‌شود.  

او تأکید می‌کند که پیگیری‌های گسترده‌ای برای جذب تسهیلات خارجی درحال انجام است: «بخشی از منابع مالی از بانک توسعه اسلامی، بانک زیرساخت آسیا و بانک اکو درخواست شده و موافقت اولیه برای ورود سرمایه گذار، گرفته شده است. همچنین، پروژه تصفیه خانه شماره۷ با روش ماده۵۶ قانون الحاق بودجه درحال اجراست و در صورت تأمین منابع بیشتر، دیگر پروژه‌ها نیز به این مسیر خواهند پیوست.»

۳ تصفیه خانه جدید؛ در مدار توسعه

مدیرعامل آبفای مشهد اگرچه از عقب ماندگی در اجرای طرح‌های افزایش ظرفیت تصفیه خانه‌ها می‌گوید، اما از آغاز عملیات اجرایی ساخت سه تصفیه خانه بزرگ مشهد در سه سال گذشته به عنوان نقطه قوت کار یاد می‌کند.   او درباره این سه تصفیه خانه یادشده توضیح می‌دهد: تصفیه خانه پرکند آباد شرق (شماره۲) با ارتقای ظرفیت، از ۶۰هزار به ۲۰۰هزار مترمکعب در شبانه روز، بزرگ‌ترین پروژه فاضلاب شرق کشور به شمار می‌رود.

تصفیه خانه طبرسی شمالی با ظرفیت ۷۰هزار مترمکعب تا امروز ۳۵درصد پیشرفت فیزیکی داشته و تصفیه خانه شماره۷ مشهد در منطقه اولنگ (شرق مشهد) نیز با ظرفیت ۵۰هزار مترمکعب در شبانه روز در حال احداث است.   اسماعیلیان تصریح می‌کند: فاز نخست پرکند آباد، سال گذشته با ظرفیت ۵۰هزار مترمکعب به مدار بهره برداری رسیده است و فاز دوم تا پایان امسال یا اوایل سال آینده تکمیل می‌شود. با بهره برداری از این مجموعه ها، ظرفیت تصفیه خانه‌های شهر به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.

توقف ساخت «خین عرب»

اسماعیلیان اشاره می‌کند که تصفیه خانه جدید منطقه خین عرب با ظرفیت ۱۲۰هزار مترمکعب در شبانه روز، جزو نیاز‌های حیاتی شبکه آینده مشهد است، ولی هنوز عملیات اجرای آن شروع نشده است.   وی می‌گوید: این پروژه قرار بود از طریق فاینانس خارجی اجرا شود، مقدمات کار هم انجام شد، اما به دلیل مخالفت شورای اقتصاد و بانک مرکزی، متوقف شد، با این حال جلساتی با رئیس کل بانک مرکزی و وزارت نیرو برگزار شده است تا تأمین مالی از مسیر فاینانس یا ماده ۵۶ بودجه از سر گرفته شود.

در ادامه حتما بخوانید نگاهی به شبکه فرسوده توزیع آب در مشهد | بحران ۴۰ درصدی، چاره ۱۵ همتی

۶۰۰ کیلومتر؛ تا افق ۱۴۰۴

مدیرعامل آبفا اعلام می‌کند: از نظر شبکه جمع آوری فاضلاب، مشهد عملکردی بیشتر از میانگین کشوری دارد. تاکنون ۸۶ درصد شبکه جمع آوری اجرا شده و جزئیات باقی‌مانده مربوط به محدوده ثامن و برخی مناطق حاشیه‌ای است.   او ادامه می‌دهد: در افق طرح تا سال۱۴۲۰، مشهد باید ۴هزارو ۸۰۰ کیلومتر شبکه فاضلاب داشته باشد، درحالی که اکنون ۴هزارو ۲۰۰ کیلومتر اجرا شده است. از ۶۰۰ کیلومتر باقی مانده، ۴۵۰کیلومتر شامل شهرک شهیدباهنر، طبرسی شمالی و بولوار پورسینا، جزو اولویت‌های اصلی محسوب می‌شوند.

اگر شبکه فاضلاب نبود...

اسماعیلیان با تأکید بر جنبه‌های زیست محیطی طرح می‌گوید: اگر ۸۶درصد شبکه فاضلاب اجرا نمی‌شد، شهر با بحران شدید زیست محیطی روبه رو بود. بسیاری از چاه‌های داخل شهر، آب شور دارند و پیش از اجرای طرح، بالاآمدگی فاضلاب به دلیل افت سفره‌های زیرزمینی، یکی از معضلات جدی مشهد بود.   او اضافه می‌کند: اجرای کامل شبکه علاوه بر کنترل آلودگی، منبع مهمی برای تأمین آب پایدار مشهد است. اکنون حدود ۲۵درصد آب شرب شهر از طریق انتقال پساب و جایگزینی چاه‌های کشاورزی تأمین می‌شود.